Ook de radio - in een intervieuw met de Groningse hoogleraar computerwetenschappen en kunstmatige intelligentie Lambert Schomaker- maar ook dagblad Trouw in een pagina-breed artikel besteedden gister - donderdag- uitgebreid aandacht aan dit combi-project van genoemde Schomaker en Mladen Popovic, die beiden aan de Rijksuniversiteit Groningen werkzaam zijn. Goed dat specialisten van verschillende vakgebieden elkaar opzoeken.
Blijkbaar heeft men nu een zelfde techniek toegepast op de Dode Zeerollen, wat in de wereld van de oudheidkundigen wordt beschouwd als een zeer belangrijke stap. Jona Lendering schrijft in zijn blog: "De dag waarop de oudheidkunde een robuustere wetenschap werd".
Historiek schrijft er een artikel over met een link naar het wetenschappelijk artikel door o.a. Mladen Popovic, een autoriteit in de wereld ban de Dode Zeerollen:
Code van de Dode Zeerollen gekraakt
Kunstmatige intelligentie laat onderzoekers ‘handen schudden’ met oude schrijvers
De Dode Zeerollen, die zo’n zeventig jaar geleden werden ontdekt, bevatten de oudste manuscripten van de Hebreeuwse bijbel (het Oude Testament) en van andere, tot dan toe onbekende Joodse teksten. Maar de mensen achter die boekrollen kennen we nauwelijks, omdat de schrijvers anoniem waren. Onderzoekers van de RUG hebben nu, dankzij een combinatie van bèta- en alfawetenschappen, de code van de schrijvers gekraakt, zodat ze zicht kunnen krijgen op de individuen die de rollen hebben gemaakt. Hun resultaten zijn op 21 april gepubliceerd in het tijdschrift PLOS ONE.
Over stylometrie, toegepast op de brieven van Heloïse aan Abélard, heb ik recent een blogartikel geplaatst, waarbij de conclusie van het stylometrisch onderzoek was dat Heloïse zelf geen brieven heeft geschreven, en dat alles door Abélard werd opgesteld. Het was de eerste populariserende tekst die bij mijn weten werd gepubliceerd over stylometrie toegepast op middeleeuwse teksten.
Hildegard schrijft haar tekst op een wastafel Volmar schrijft de tekst over op perkament en corrigeert
Wat mij echter persoonlijk interesseerde was de toepassing van stylometrie op de werken van Hildegard van Bingen. Hildegard had immers altijd een secretaris die op haar vraag haar teksten aanpaste omdat ze vond dat haar kennis van het latijn niet toereikend was. Haar eerste secretaris heette Volmar (zie miniatuur hiernaast); haar laatste of derde was Guibertus van Gembloers. De vraag is dan welke was de impact van de secretaris? Zeker is dat naarmate Hildegard ouder werd - ze bereikte de gezegende leeftijd van 81 jaar - ze meer vrijheid gaf aan haar secretaris, in die mate zelfs dat men er nu vanuit gaat dat enkele kleinere werken die op haar naam staan volledig door de secretaris werden geschreven (zie onderzoeksartikel van S. Moens hieronder).
Ook haar brieven die ze schreef en die ze ontving werden aangepast. Zoals we weten dienen we altijd voorzichtig te zijn met teksten uit de middeleeuwen en ze aan een kritisch onderzoek onderwerpen vooraleer ze voor "waar" aan te nemen...
Van het engelstalige artikel van S. Moens werd de videoclip “Hildegard of Bingen: Authorship and Stylometry” gemaakt van 21 minuten lang die in 2013 werd vertoond op de 'Digital Humanities 2013 Conference in Lincoln, Nebraska'.
Tot slot, over stylometrie schrijft Wikipedia het volgende:
Stylometrie is de toepassing van onderzoek naar de stijl van meestal geschreven taal, maar wordt tevens toegepast op het gebied van muziek en schilderkunst. Stylometrie wordt vaak gebruikt om de auteur van anonieme en/of betwiste documenten te benoemen. Er zijn zowel wettelijke als academische en literaire toepassingen die variëren van de vraag over de authenticiteit van Shakespeares oeuvre tot aan forensische taalkunde.
Geschiedenis
Stylometrie is ontstaan uit eerdere technieken voor tekstanalyse. Een voorbeeld is het bewijs aangeleverd door Lorenzo Valla in 1439 dat de Donatio Constantini een vervalsing betreft was gebaseerd op de vergelijking van het Latijn uit het document met dat uit authentieke documenten uit de 4e eeuw.
De basis van stylometrie is uitgewerkt door de Poolse filosoof Wincenty Lutoslawski. Lutoslawski heeft de term stylometrie gemunt in zijn Franstalige werk Principes de stylométrie: Appliqués à la chronologie des œuvres de Platon. Hij gebruikte deze techniek om een chronologie te maken van Plato's werk.