Kathedralenbouwers

bouwoffers kwamen vaker voor. Op diverse plekken in Oost-NL zijn bronzen romeinse beeldjes in paalgaten of 'bouwcontext' gevonden. Soms ook een munt, of vaker een aardewerken pot. Overigens vooral in de romeinse tijd. In de Zutphense binnenstad werd in een laatmiddeleeuws huis overigens ook ooit een ingemetseld pelgrimsinsigne gevonden. Er is dus sprake van een traditie en misschien speelde het exotische aspect wel mee bij zo'n offer, maar dat is een aanname van mijn kant. 

Dat zijn nuttige (en nuchtere) vragen. Allereerst wordt er juist héél weinig materieel bewijs gevonden voor Vikingaanwezigheid in de Nederlanden. Daarom wordt iedereen zo blij van fysieke relikten. Die schatvondsten in Wieringen zijn natuurlijk exceptioneel, net als de Zutphense Vikingslachtoffers. Af en toe wordt dan nog ergens een stukje sierraad gevonden of een zwaard opgebaggerd (die overigens ook van frankische makelij kan zijn). De vondsten van loden speelstukken in de uiterwaarden tegenover Zutphen worden ook in verband gebracht met de vikingen, want ze lijken op vergelijkbare stukken in Engelse Vikingkampen.

Versierde dirhams zijn eigenlijk geen arabische munten meer, maar verbouwd tot 'vikingsieraad'. Waarom iemand deze heeft begraven en niet omgesmolten...ik weet het niet. Een bouwoffer had natuurlijk een materiële of symbolische waarde, maar wel naar het waardensysteem van de toenmalige mensen. Ik ga uitzoeken of er andere voorbeelden zijn. Het zegt natuurlijk iets over de mate van kerstening in de periode 900-1000, hoewel bijgeloof ook veel later in de middeleeuwen nog speelde. De suggestie van 'Hebreeuwse' uitstraling vind ik wel een originele benadering. 

Ik heb weer wat te doen!

Ach, net als de inspiratie opgedroogd lijkt, is er gelukkig toch wat leuk nieuws dat me inhoudelijk wat op de been houdt. Het dorpje Voorst ligt hemelsbreed 5 km van Zutphen af en werd decennia lang geteisterd door teveel verkeer in de dorpstraat. Om die reden werd een rondweg aangelegd, waarbij ook veel archeologisch onderzoek is gedaan. Zo'n tracé van een paar km is natuurlijk een mooie historische 'doorsnede'. Er werd onder andere een vroegmiddeleeuws erf gevonden met een paar boederijen en 10-tallen hutkommen. In een paalgat van een van deze boerderijen is een heel interessante vondst gedaan.

Het betreft een arabische dirham, die is omgeven met een parelrand. Deze versiering werd vaak toegepast door de Vikingen. In de Vikingschat van Westerklief-Wieringen (Noord-Holland) werden 3 van dergelijke versierde munten gevonden. Zie hier meer daarover (blader door de foto's):

Wieringse vikingschat | Rijksmuseum van Oudheden (rmo.nl)

Men vermoedt dat de versierde munt als bouwoffer onder een houten paal is gelegd. Het is wéér een aanwijzing voor Vikinginvloed in de regio, maar dat wil zeker niet zeggen dat we met een Vikingnederzetting te maken hebben. De munt kan natuurlijk héél toevallig in inheemse handen zijn beland, maar het is waarschijnlijker dat Karolingische krijgers de munt hebben buitgemaakt toen ze de Vikingen ergens in de Betuwe een kopje kleiner maakten. Voorst was namelijk Karolingisch koningsgoed en wellicht woonden daar dus een aantal van die soldaten. Het dorp ligt nu ca 2 km van de IJssel af, maar oorspronkelijk liep een meander van de rivier dichterbij het dorp.

Er is inmiddels een archeologische rapportage verschenen en die probeer ik nu te bemachtigen.