Kathedralenbouwers

Geplaatst op zaterdag 04 januari 2003 @ 16:50 , 1995 keer bekeken

Muziekinstrumenten in de miniaturen van de middeleeuwse handschriften en Gregoriaanse muzieknotaties uit de handschriftencollectie Huis Bergh. Deze verborgen kunst wordt onthuld in een tentoonstelling en in een multimediapresentatie.

Tot de kunstcollectie van Huis Bergh hoort een prachtige verzameling handgeschreven boeken uit de Middeleeuwen. De tekst in deze boeken is geschreven op perkament en die tekst is veelvuldig verfraaid met prachtige miniaturen.
In sommige boeken zijn bladzijden te vinden met partituren van het Gregoriaans en miniaturen waarin muziekinstrumenten zijn afgebeeld. De gescande miniaturen worden gepresenteerd met contemporaine wereldlijke (niet-religieuze) muziek en (religieuze) Gregoriaanse muziek en groot op de muur geprojecteerd. Een productie van 4 CD/Cd-rom's bevat 6 compleet gedigitaliseerde handschriften uit de lage Landen en Noord-Frankrijk uit de periode 1450-1500 met muziek uit die tijd.


Gregoriaanse zang is vanaf de achtste eeuw waarschijnlijk de meest gehoorde, gezongen, bestudeerde en beschreven muzieksoort van de Westerse beschaving. Deze muziek is de basis van waaruit een enorme hoeveelheid muziek werd en nog wordt geschreven. Het Gregoriaans ontwikkelende zich tot de 16e eeuw slechts op vocaal terrein.


Zelfstandige instrumentale muziek in West-Europa bestond tot het einde van de 16e eeuw nog vrijwel niet. De weinige instrumenten die zowel binnen als buiten de kerk klonken, waren bedoeld ter ondersteuning, vervanging of inkleuring van de zangpartijen. Na 1600 wordt de instrumentale muziek zelfstandiger en wordt in eerste instantie met name het orgel en het klavecimbel bespeeld.


Onze kennis van de middeleeuwse instrumenten is enerzijds uitgebreid, doordat er een grote hoeveelheid bronnenmateriaal is. Anderzijds beperkt, omdat het zo moeilijk is om uit het materiaal feiten af te leiden. Originele instrumenten zijn er niet meer. We moeten het stellen met afbeeldingen van instrumenten die we terugvinden in de kunstuitingen van die tijd.


In de miniaturen ziet men o.a. snaar- en strijkinstrumenten, toetsinstrumenten en koperen blaasinstrumenten. Van snaarinstrumenten zijn er afbeeldingen van de luit en het klavechord. Van de strijkinstrumenten wordt b.v. een vedel ook wel fidua of viola afgebeeld. David met de harp komt veelvuldig voor. Van de toetsinstrumenten kende men behalve het kerkorgel ook b.v. een portatief. Een klein orgeltje dat men op schoot bespeelde. De middeleeuwse trompet verschilde in zoverre van de trompet die wij kennen, dat het instrument niet was "opgerold". De lange trompetten met de wijduitlopende klankbekers moeten een briljante toon hebben voorgebracht.


Deze manifestatie vormt een soort gesamtkunstwerk: in de vitrines liggen handschriften met miniaturen en randversieringen die betrekking hebben op muziek in al haar facetten; op de muur van de zaal worden details uit de miniaturen geprojecteerd en tot slot zal de muziek, die in de boeken werd aangetroffen, in de zaal weerklinken. Een unieke gebeurtenis die zeker veel aandacht verdient!


Locatie: Huis Bergh, Hof van Bergh 8, 's-Heerenberg
Vanaf 29 november 2002, Telefoon 0314 661 281

Links:
- Huis Bergh: de kunst van het kleine
- Stichting Musick's Monument

---