Kathedralenbouwers

Geplaatst op zaterdag 21 juli 2001 @ 00:21 , 2278 keer bekeken

Curriculum vitae

Jozef D. Janssens (°1944) studeerde Germaanse filologie aan de Katholieke Universiteit van Leuven; hij specialiseerde zich in de middeleeuwse cultuur in het Centre d' Etudes Médiévales te Poitiers. Hij promoveerde in 1976 op een studie over verhaaltechniek en structuuranalyse van de oorspronkelijk Middelnederlandse ridderroman. Sinds 1970 is hij verbonden aan de Universitaire Faculteiten Sint-Aloysius (UFSAL), thans de Katholieke Universiteit (K.U. Brussel) in de hoofdstad van Vlaanderen, waar hij oudere letterkunde en cultuurgeschiedenis doceert. Van 1988 tot 1992 was hij er voorzitter van de Afdeling Geschiedenis en Dekaan van de faculteit Wijsbegeerte en Letteren; tot 1996 was hij er voorzitter van de afdeling Taal- en Literatuurstudie, Germaanse talen en "vice-rector" van de instelling. Hij leidde in 1994 de wetenschappelijke thema-groep over Epiek aan de Rijksuniversiteit te Leiden binnen het (voor de menswetenschappen uitzonderlijke) pioniersproject Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen. Hij is thans gewoon hoogleraar.

Janssens publiceerde wetenschappelijke en populariserende bijdragen en boeken over Arturromans, de dierenepiek, de Brabantse letterkunde, over het middeleeuwse wereldbeeld, over het belang van het historische bewustzijn, enz. Hij schreef ook tal van bijdragen voor leerkrachten Nederlands en geschiedenis omtrent nieuwe wetenschappelijke inzichten die in het Secundair Onderwijs bruikbaar zijn. In die geest organiseerde hij tal van bijscholingscycli, lessenreeksen en tentoonstellingen.

Voor zijn verzameld wetenschappelijk werk ontving hij van de Koninklijke Vlaamse Academie in 1989 de prestigieuze Leonard Willemsprijs. Over de interpretatie van middeleeuwse, epische werken schreef hij Dichter en publiek in creatief samenspel (bij Acco, Leuven/Amersfoort 1988). In 1990 organiseerde hij te Brussel een tentoonstelling over het middeleeuwse mens- en wereldbeeld: En toch was ze rond...

Onder zijn leiding ontstond als luxeboek bij het Davidsfonds de facsimile van het Comburgse handschrift van Vanden vos Reynaerde met een uitvoerige commentaar en een vernieuwende studie van het Vlaamse meesterwerk (Leuven, 1991). Samen met zijn medewerkers bracht hij het Davidsfondsgeschenkboek voor 1992, Egidius, waar best du bleven? op de markt. In de historische reeks van het Davidsfonds verscheen in 1993 van zijn hand "De middeleeuwen zijn anders". Inleiding tot de cultuur en literatuur van de 12de tot de 15de eeuw en in 1995 "Renaissance in Meervoud". Naar aanleiding van de Damse Maerlant-tentoonstelling publiceerde hij met M. Meuwese (Amsterdam) een luxe-editie van de miniaturen van de Spiegel Historiael (1997). In 1998 verscheen onder zijn redactie de grensverleggend wetenschappelijke themabundel Op avontuur. Middeleeuwse epiek in de Lage Landen (Amsterdam, 1998). Samen met andere medewerkers schreef hij, ook weer voor Davidsfonds, het boek bij de Damse Uilenspiegeltentoonstelling: Uilenspiegel: de wereld op zijn kop (Leuven, 1999). Naar aanleiding van de tentoonstelling Reinaerts streken schreef hij, samen met Dr. Rik van Daele, het gelijknamige boek Reinaerts streken, van 2000 vóór tot 2000 na Christus, in februari 2001 gepubliceerd door het Davidsfonds.

Lopend onderzoek

Op dit ogenblik verricht hij onderzoek in het kader van een project van het Bijzonder Onderzoeksfonds (BOF): "Geschiedenis van de Middelnederlandse epiek". Met de K.U. Leuven (Prof. Dr. Geert Claassens) is bovendien een samenwerkingsverband georganiseerd rond een integrale editie van de Brabantsche yeesten, de boeken I-V van Boendale en de anonieme voortzetting (de boeken VI en VII). Verder loopt de tweede fase van het zogenaamde Limborch-project (met externe gelden van de Cera Holding). De bedoeling is: de wetenschappelijke editie van de fragmenten van de ridderroman Heinric en Margriete van Limborch (fase 1) en van de publicatie van een ruim geïllustreerde bloemlezing uit het werk voor een breder publiek (fase 2). De editie was gereed in juli 2000; de tweede fase is gestart in september van datzelfde jaar.

Dank zij een ruime subsidie van de Euregio Scheldemond kon Janssens werken aan de reizende tentoonstelling Reinaerts streken, een cultuurgeschiedenis met de vos als gids (Lokeren, februari-maart 2001; daarna Damme en Hulst en wederom Lokeren). Hij is ten slotte bezig met het ontwerp van een Geschiedenis van de Middelnederlandse epiek; ter voorbereiding daarvan plant hij in 2002 een boek over de Europese epiek in de Middeleeuwen.

Expertise

Janssens en zijn medewerkers hebben expertise opgebouwd rond het organiseren van didactische tentoonstellingen over middeleeuwse literatuur en cultuur, waarbij nieuwe wetenschappelijke inzichten naar een breder publiek van geïnteresseerden en naar leerlingen van het secundair onderwijs worden doorgespeeld. Referenties ter zake zijn: Reinaerts streken. Een cultuurgeschiedenis met de vos als gids (2001; reizende tentoonstelling Lokeren, Damme, Hulst) Uilenspiegel. De wereld op zijn kop (1999, in samenwerking met Damme en de Uilenspiegelskring); Jacob van Maerlant.

De middeleeuwse wereld op schrift (1997, in samenwerking met het Meermanno-Museum in Den Haag en het stadsbestuur van Damme); Renaissance in meervoud (1995, de K.U. Brussel in samenwerking met Davidsfonds); En toch was ze rond. Middeleeuws mens- en wereldbeeld (1990, de K.U. Brussel in samenwerking met Gemeentekrediet); Koning Artur en de Nederlanden (1987, een samenwerkingsverband tussen de K.U. Brussel en de K.U. Leuven).

Lijst van publicaties voor het grote publiek

(de titels in groen zijn aanraders - ik heb ze zelf reeds gelezen)
- Jozef Janssens & Rik Van Daele, "Reinaerts streken. Van 2000 vóór tot 2000 na Christus". (Davidsfonds), Leuven, 2001 (320 blz.).
- Jozef Janssens (red.), "Uilenspiegel. De wereld op zijn kop", (Davidsfonds), Leuven, 1999 (272 blz.).
- (recensie) Jozef D. Janssens e.a., Op avontuur. Middeleeuwse epiek in de Lage Landen, (Nederlandse literatuur en cultuur in de middeleeuwen, 18), Amsterdam, 1998 (389 blz.).
- J. Janssens en M. Meuwese, De "Spiegel Historiael" van Jacob van Maerlant. Een wereldgeschiedenis in Vlaanderen, (Davidsfonds), Leuven, 1997 (220 blz.)
- J.D. Janssens & C. Matheeussen (red.), "Renaissance in meervoud" (8ste-16de eeuw). Als dwergen op schouders van reuzen?, (Davidsfonds), Leuven, 1995 (256 blz.).
- De Graal en de ridders van de Ronde Tafel, Leuven,1995 (128 p.). De natuurlijke omgeving, in: M. Stoffers (red.), "De middeleeuwse ideeënwereld: 1000-1300", Heerlen/Hilversum, 1994, p. 171-200.
- "De middeleeuwen zijn anders. Cultuur en literatuur van de 12de tot de 15de eeuw", Leuven, (Davidsfonds), 1993 (228 p.).
- J.D. Janssens, V. Uyttersprot en L. De Wachter, "Egidius waer bestu bleven". Liederen uit het Gruuthuse-manuscript, Leuven, 1992. J.D. Janssens e.a., Van den vos Reynaerde. Het Comburgse handschrift, (Davidsfonds), Leuven, 1991 (248 blz.). Middeleeuwse resten in Eco's literaire fictie, in: R. Harp, E. Mantingh en M. Rappoldt (red.), De Middeleeuwen in de twintigste eeuw. Middeleeuwse sporen in de hedendaagse cultuur, Hilversum, 1990, p. 123-137. J.D. Janssens (red.), En toch was ze rond... Middeleeuws mens- en wereldbeeld, (Gemeentekrediet), Brussel, 1990. Dichter en publiek in creatief samenspel. Over interpretatie van Middelnederlandse ridderromans, (Leuvense Studiën en Tekstuitgaven, N.R. 7), Leuven/Amersfoort, (Acco), 1988 (324 p.). W. Verbeke, J. Janssens, M. Smeyers (red.), Arturus rex. Volumen I: catalogus. Koning Artur en de Nederlanden - La matière de Bretagne et les anciens Pays-Bas, (Mediaevalia Lovaniensia, Series I/Studia XVI), Leuven, 1987. met J. van Eetvelde, "Beatrijs". Geschreven in de 2e helft van de 13e eeuw door een onbekend dichter, Zellik, (Poketino), 1986 (128 p.). J. Janssens & P. Janssens, De Verlichting, (Dossiers geschiedenis, 13), Leuven, 1986.
Koning Artur in de Nederlanden. Middelnederlandse Artur- en Graalromans, (HES-uitgevers), Utrecht, 1985 (196 p.).
Ridderverhalen uit de middeleeuwen, (Bibliotheek der Nederlandse Letteren), Amsterdam/Brussel, 1979 (203 p.). Herdrukt als Prisma Pocket 2434, Utrecht/Antwerpen, 1984. Bron: overgenomen uit de website van de KU Brussel.