Kathedralenbouwers

Geplaatst op zaterdag 12 juni 2021 @ 22:43 , 637 keer bekeken

Men zegt altijd dat het de uitzonderingen zijn die de regel bevestigen. Wel, zo is het altijd al geweest. Maar stel je voor, dat eeuwen geleden een vrouw het hier voor het zeggen had, een vrouw die zich niet in een hokje liet vangen. Haar naam was Margareta van Oostenrijk (1480-1530) en haar faam was haar grote verantwoordelijkheidsgevoel en haar honger naar perfectie.

Eigenlijk had ze goede genen langs moeders kant. Haar moeder was Maria van Bourgondië, die stierf toen ze drie jaar oud was. Haar sterke karakter zou ze echter erven van haar stief-grootmoeder, Margareta van York. Maar er was meer in het spel dan genetica. Johan De Cock, sinds 25 jaar inwoner van Mechelen, wekte haar opnieuw tot leven en zorgde ervoor dat u haar leert kennen als een vrouw van haar tijd, die gezegend was met een groot rechtvaardigheidsgevoel. En dat is mooi. Men kan eindeloos beweren dat iemand zijn tijd ver voorop was, maar de inborst bepaalt alles.

Als kind werd ze ontvoerd, en werd twee maal uitgehuwelijkt. Uiteindelijk zou ze geslaagde huwelijken kennen, maar ook veel innerlijke kwetsuren oplopen, zoals een doodgeboren kind. Het was haar tweede huwelijk echter met Filibert van Savoie dat haar zou vormen tot latere staatsvrouw van de Habsburgse Nederlanden. Haar tweede echtgenoot was eerder een feestvierder dan een heerser, waardoor zij de verantwoordelijkheden tegenover het volk opnam en een geolied regeersysteem ontwikkelde. Toen haar broer, Filips de Schone na haar echtgenoot kwam te overlijden en zij landvoogdes werd, vestigde ze zich in  Mechelen, van waaruit zij regeerde. Dit was niet steeds makkelijk, gezien haar Habsburgse afkomst haaks stond op de economische belangen van haar volk. Toch dacht zij steeds eerst in functie van de mens. Ze probeerde  ook fouten van de vorige generaties recht te zetten. We denken dan vooral aan het belastings-stelsel dat de vele oorlogen van haar grootvader, Karel de Stoute, diende te financieren.

Ze had een tijdloos karakter en wist alles zo haarfijn uit te werken en te documenteren dat we vandaag de dag een beeld krijgen over hoe men er toen reeds in slaagde om zonder moderne technologie een accuraat systeem op poten te zetten.

Johan De Cock laat de lezer een tijdreis maken, waarbij politieke systemen, demografische verschuivingen, oorlogen en ook diepmenselijke verhoudingen binnen al dan niet kunstmatige samengevoegde families een rol spelen. Zoals De Cock het stelt:

Men trouwde toen met geen man of vrouw. Men trouwde met een stuk grond. En dat zou al de rest gaan bepalen.

Hoe het allemaal begon, die begeestering voor Margaretha?  De Cock kwam een aantal jaar geleden in contact met uitgeverij Elena. Hij was gefascineerd geraakt door de medaillons met historische figuren aan de buitenkant van de galerij van het Mechelse Stadhuis. Iedereen in Mechelen liep er zowat voorbij, terwijl toeristen er vaak de historische waarde van inzagen. Dit was de boeiende aanleiding tot het schrijven van een boek waarin onze vorsten van Pepijn tot Karel zouden worden in kaart gebracht. Eveneens een prachtig boek vol boeiende verhalen, dat zo vlot geschreven is, dat men haast denkt dat men rond het kampvuur zit met De Cock zelf.

En zo is het, Johan De Cock zijn respect voor de lezer, heeft veel weg van het respect van Margaretha voor haar volk en economie. Hij belast de lezer niet met oeverloos geleuter en ingewikkelde constructies. Hij maakt er een boeiend geheel van waarin men zich gevoed voelt door de geschiedenis, eerder dan belast.

Margareta van Oostenrijk , Parel van Bourgondië.
Hardcover, 304 blz., 32 blz. illustraties, €34,50 
Bron: Cultuurpakt.be

Recensie door J.H.M.J. Busio:

De dood van de laatste Bourgondische hertog veroorzaakte een woelige periode in de Nederlanden. Zijn dochter Maria trouwde met de Habsburger Maximilian en kon zo de Nederlanden behouden. Door een slimme huwelijkspolitiek kregen de Habsburgers zelfs half Europa in handen. Hun dochter Margaretha vormde één van de pionnen in dit spel. Haar huwelijken met de koningen van Frankrijk en Spanje mislukten door politieke intrige en zelfs een overlijden. Een derde huwelijk met de hertog van Savoye bracht geluk, maar eindigde met een tragisch jachtongeval. Intussen had Margaretha ook het bestuurlijke virus te pakken gekregen. In Savoye omringde zij zich met professionele ambtenaren, die haar ook ondersteunden bij haar volgende uitdaging als landvoogdes van de Nederlanden. Haar diplomatiek inzicht wist dit gebied buiten de grote Europese oorlogen te houden. Naast bestuurlijke perikelen, biedt dit boek ook inzicht in de persoonlijkheid van Margaretha, gebaseerd op haar uitgebreide correspondentie. Vlot geschreven en inhoudelijk sterk boek, met afbeeldingen in kleur en literatuuroverzicht.

Interview met de auteur: "Ik ben drie jaar gerouwd geweest met Margareta"