Kathedralenbouwers

Geplaatst op zondag 27 november 2022 @ 01:20 , 917 keer bekeken

Het ooit roemrijk graafschap Holland werd in de 14de eeuw bestuurd door graven uit het huis Henegouwen en later uit het Beiers huis Wittelsbach. Henk ’t Jong beschreef hun geschiedenis.

Het graafschap Holland was tot ongeveer 1100, het graafschap West-Frisia (Texel, Wieringen, Medemblik en Kennemerland, Rijnland, de Maasmonding, Schouwen en Walcheren). Floris II was de eerste graaf die zich graaf “van Holland” mocht noemen, daarvoor werden zij ‘Friese graven’ (comes Fresonum) genoemd. Het graafschap Holland werd nl. gesticht door Floris II. De Gerulfingen, naar Graaf Gerulf (ca. 850-898/914), was de naam van de familie van de eerste graven van West-Frisia en Holland en Zeeland, ook bekend als het Hollandse Huis. Deze dynastie, ooit de geduchte tegenstander van de Franken, werd in 1299, opgevolgd door de Henegouwse heren van het vooraanstaand huis Avesnes. Henegouwen werd nl. van 1280 tot 1356, geregeerd door het huis Avesnes, dat in een personele unie, ook heerste over de graafschappen Zeeland en Holland.

Terwijl heel Europa grote rampspoed onderging, zoals hongersnood, pestperioden en oorlog, bouwden meerdere steden in het graafschap Holland (nu de provincies Noord- en Zuid-Holland met Terschelling, Vlieland, Urk en Schokland), een vooraanstaande positie op. Doordat de Hollandse graven en hertogen, aanvankelijk afkomstig uit het huis Henegouwen en later uit het Beierse huis, een stabiele regering konden onderhouden, floreerde de internationale handel en groeide de welvaart. Holland vergaarde een jaloersmakende voorsprong op de andere Nederlandse gewesten, een positie die het gebied in ieder geval in de geschiedenisboeken heeft weten te behouden.

Met bv. het graafschap Vlaanderen realiseerden deze graven van Henegouwen goede bindingen. Via het huwelijk van Boudewijn VI van Vlaanderen met Richilde van Henegouwen (onwettig huwelijk in 1051; enkele jaren later gewettigd door paus Leo IX) werden de graafschappen nl. reeds korte tijd verenigd, namelijk tot de dood van Boudewijn VI van Vlaanderen in 1070. Deze situatie werd definitief beslecht door de Slag bij Kassel (1071). Latere huwelijksallianties tussen Vlaanderen en Henegouwen zorgden ervoor dat beide graafschappen in een personele unie tot in 1278 met elkaar verbonden bleven. Maar de twee huwelijken van Margaretha van Constantinopel zorgden ervoor, dat ze voor lange tijd gescheiden werden.

De Henegouwer Willem III (Willem de Goede) (1287-1337), gehuwd met Johanna van Valois, een zuster van koning Filips VI van Frankrijk, werd ‘de schoonvader van Europa’ genoemd, vanwege de succesvolle huwelijksallianties van zijn 4 huwbare dochters. Filippa (1314-1369) bv. huwde in 1328 met koning Eduard III van Engeland (1312-1377) en Margaretha, gehuwd met keizer, Lodewijk de Beier (1282-1347), bestuurde het graafschap namens haar krankzinnig geworden zoon Willem V van Holland/Beieren (1330-1389). Dat was niet naar de zin van diverse edelen en steden (Willem V was nl. gehuwd met Machteld (Maud) van Lancaster), en zo begonnen uiteindelijk vanaf de tweede helft van de 14de- tot het eind van de 15de eeuw, de Hoekse en Kabeljauwse twisten. In 1356 kwam Henegouwen in handen van het Beierse Huis en vanaf 1433 in die van de hertogen van Bourgondië. Zo werd het deel van de Zeventien Provinciën.

In “Hoogtij van Holland” beschrijft Henk ’t Jong een tamelijk onbekende periode in de geschiedenis van het graafschap Holland. Van bestuurders en steden tot politieke allianties en verschillende aspecten van het 14de-eeuwse leven. Aan het begin van de 20ste eeuw werd op Nederlandse scholen, de kinderen nog geleerd om de namen van de 20 graven van Hollandse Huis, als volgt uit het hoofd te leren, Gerulf / Dikkie – Dikkie – Arnulf / Dikkie – Dikkie – Flo / Dik-Flo / Dik – Flo / Dik – Flo / Dik – Ada – Willem – Flo / Willem – Flo – Jan. Met zijn indrukwekkend overzichtswerk brengt Henk ’t Jong, Holland in de late middeleeuwen opnieuw naar het grote publiek.

Henk ’t Jong is historicus, heraldicus, schrijver en blogger. In 2009 studeerde hij af aan de Universiteit Leiden met middeleeuwse geschiedenis als specialisatie. ’t Jong debuteerde in 2018 met “De dageraad van Holland”. Sindsdien publiceerde hij “De oudste stad van Holland” en “De Tombe van Floris V”. Hij is heraldisch ontwerper en heeft een historisch adviesbureau. Ook schrijft hij over de geschiedenis van Dordrecht op apudthuredrech.nl.

Henk ’t Jong
Hoogtij van Holland
Het graafschap in de veertiende eeuw
412 bladz. geïllustreerd - 27,50 euro
uitgevrij Omniboek 

Bron: Michel Dutrieue, stretto.be