Kathedralenbouwers

De verhalen over de legendarische Koning Arthur en zijn ridders van de Ronde Tafel zijn nog altijd bekend en geliefd. Dappere ridders, schone jonkvrouwen, loyaliteit en eer spelen een hoofdrol in de middeleeuwse romans over het leven van Lancelot, de queeste naar de mysterieuze Graal en de ondergang van het rijk van Koning Arthur. De Koninklijke Bibliotheek brengt nu de belangrijkste Middelnederlandse bron voor deze verhalen, deLancelotcompilatie, online. KB-hoogleraar Prof. dr J.A.A.M. Biemans schreef de inleidende teksten met informatie over het handschrift. In samenwerking met het Huygens Instituut is ook een complete transcriptie van het werk beschikbaar. De editie van de teksten werd verzorgd door Prof. dr H. Brinkman. Bekijk het handschrift op www.kb.nl/lancelot.

Een van de onbetwiste topstukken in de collectie van de Koninklijke Bibliotheek is het handschrift met de zogenaamde Haagse Lancelotcompilatie. Het handschrift bevond zich in de collectie van de Oranje-Nassau’s, die later de basis vormde voor de Koninklijke Bibliotheek. De Lancelotcompilatie maakt dus al sinds de oprichting van de Koninklijke Bibliotheek in 1798 deel uit van de collectie. Het is naar middeleeuwse begrippen een lange tekst, met maar liefst 87.000 versregels, geschreven op ruim 475 bladzijden perkament.

De compilatie bestaat uit in totaal tien verschillende teksten. Drie van deze teksten gaan over Lancelot, een van de belangrijkste ridders van de Ronde Tafel van koning Arthur: Lanceloet, Queeste van den Grale en Arturs doet. Het overspel dat Lancelot pleegt met Guinevere, de vrouw van Koning Arthur, speelt in deze romans een belangrijke rol. Deze drie kernteksten gaan terug op een Franse trilogie uit de dertiende eeuw. Daarnaast heeft de samensteller van de compilatie zeven andere verhalen toegevoegd over andere Arthur-helden, zoals Perceval, Torec en Walewein. Een korte samenvatting van de inhoud van deze verhalen is te vinden in de inleiding van Prof. dr Jos Biemans.

De enige complete editie van de Lancelotcompilatie dateert uit het midden van de negentiende eeuw: W.J.A. Jonckbloet, Roman van Lancelot. In 1974 startte de Utrechtse hoogleraar W.P. Gerritsen een project om te komen tot een nieuwe reeks van wetenschappelijke uitgaven van alle Middelnederlandse Lancelotromans. In deze reeks verschijnt ook een nieuwe meerdelige uitgave van de Lancelotcompilatie, sinds 1991 heeft het Huygens Instituut al zes delen uitgebracht. Prof. dr Herman Brinkman van het Huygens Instituut heeft, gebruikmakend van de beschikbare edities, een betrouwbare en degelijke transcriptie van de tekst in het handschrift samengesteld. Deze transcriptie wordt samen met de scans van het handschrift online aangeboden, zodat de tekst digitaal doorzoekbaar en leesbaar is. Een verantwoording van deze editie is opgenomen in de inleiding.

Met de Lancelotcompilatie brengt de Koninklijke Bibliotheek opnieuw een uniek en belangrijk middeleeuws werk in haar bezit integraal online. Eerder werden al het Gruuthuse handschrift (met daarin het Egidius-lied) en het handschrift met de Beatrijs-legende als digitaal bladerboek beschikbaar gesteld. Daarnaast heeft Koninklijke Bibliotheek alle afbeeldingen in haar Middeleeuwse handschriften samengebracht op de websiteMedieval Illuminated Manuscripts. Alle bladerboeken van de KB zijn te vinden op www.kb.nl/bladerboeken.