Kathedralenbouwers

   
Jef Janssens, emeritus hoogleraar en specialist in de middeleeuwse epiek, woont al bijna dertig jaar in Moorsel en schreef dit jaar een nieuw boek over de middeleeuwen. Zijn bedoeling was om een nieuw onderzoek toegankelijk te maken voor een breed publiek. Hij heeft daarbij ook een uitgesproken mening over de huidige tendensen binnen het academisch onderzoek.

‘Wat tegenwoordig vaak wordt vergeten is het doorgeven van kennis naar verschillende actoren’, vertelt hij. ‘En dan bedoel ik niet alleen het brede publiek, maar ook voor bijscholing voor leerkrachten is weinig of geen aandacht. Dat probleem situeert zich binnen de academische wereld. Dergelijke opdrachten zijn volgens het huidige systeem minder waard dan grensverleggend onderzoek. Daar kun je toch wel veel vragen bij stellen.’
In zekere zin is het boek ook een aanvulling op het boek dat hij vroeger schreef, met de titel ‘Superhelden op perkament’. Met zijn nieuwe boek probeert hij opnieuw de stap te zetten naar het publiek door vernieuwend onderzoek op een toegankelijke manier te brengen. 
‘Dat is belangrijk, want veel van de vooroordelen over de middeleeuwen blijken bij het publiek heel hardnekkig te zijn. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat grote figuren veel van hun voorgangers hebben overgenomen. Lang werd aangenomen dat Hendrik van Veldeke niet veel scholing had gekregen, maar dat beeld hebben we moeten bijstellen. Van Veldeke was veel geleerder dan algemeen wordt aangenomen.’
In zijn carriere ging hij ook steeds meer de richting uit van de mentaliteitsgeschiedenis. Dat heeft ook een invloed op zijn publicaties. In zijn vorig boek legde hij de klemtoon veel meer op het anders zijn van de middeleeuwen. Nu richt Janssens zijn aandacht eerder op de continuïteit tussen de verschillende periodes. ‘De middeleeuwers waren veel moderner dan doorgaans wordt aangenomen. Er werden namelijk veel tendensen geïnstalleerd die tot op de dag van vandaag het leven van veel mensen bepalen. Denk maar aan de verschriftelijking, universiteiten, de sacramentalisering van het huwelijk en de beginnende individualisering.’
Alle hoofdstukken van het boek zijn opgebouwd rond thema’s die in actueel onderzoek aan bod komen. Het boek is opgemaakt met meer dan 200 mooie, nooit eerder vertoonde afbeeldingen die de middeleeuwen helemaal tot leven brengen. Tegelijk heeft hij ook al ideeën voor een nieuw boek. Dat moet gaan over de Maaslandse kunst, een middeleeuwse kunststroming in de Maasvallei. ‘Mijn bedoeling is om aan het boek een toeristisch aspect te koppelen, zodat de mensen met het boek in de hand de restanten van deze kunst kunnen ontdekken.’
 

J. JANSSENS, Spiegel van de middeleeuwen. In woord en beeld, uitgegeven bij Davidsfonds voor € 59,95.