Kathedralenbouwers

Het middeleeuwse Nederlands komt weer tot leven in de door wetenschappers ontwikkelde app Vogala. Bent u ook zo benieuwd hoe onze verre voorouders in de middeleeuwen klonken?

Frits van Oostrom, universiteitshoogleraar en letterkundige aan de Universiteit Utrecht, werkt aan een app die laat horen hoe het Nederlands in de middeleeuwen klonk. “We lezen de oude taal nu in boeken, maar mensen hebben moeite met de oude spelling.” Het is nog een heel karwei om de oude taal te ontcijferen. Voor van Oostrom is dit de reden dat hij een app ontwikkeld. “Als ik een oude tekst voorlees, begrijpen mensen het veel beter.”

Levende taal
De app laat de gebruiker tijdens de voordracht meelezen met de oude tekst. Tegelijkertijd wordt er een vertaling in modern Nederlands getoond. Daarnaast bevat de app afbeeldingen van de oorspronkelijke handschriften. Neerlandici uit Nederland en Vlaanderen en bekende Nederlanders spreken voor de app Middelnederlandse teksten in. Hun vertolking maakt van het middeleeuwse Nederlands weer een levende taal.

Hebban olla vogala nestas hagunnan
De app wekt veel bekende middeleeuwse Nederlandse en Vlaamse teksten tot leven. Zoals Hebban olla vogala nestas hagunnan, Van den vos Reynaerde, bijbelteksten, liederen en mystieke visioenen van Hadewijch. Hebban olla vogala nestas hagunnan is het oudst bekende Nederlandse liefdesversje uit de elfde eeuw. In deze periode werd literatuur in de volkstaal meestal mondeling overgeleverd. De regels werden omstreeks het jaar 1100 als pennenproef neergeschreven (zie foto bovenaan dit artikel) door een Vlaamse monnik die in een Engels klooster verbleef. Zijn dagelijks leven was grotendeels gevuld met het overschrijven van Latijnse en Oudengelse teksten. Af en toe moest hij de ganzenveer waarmee hij schreef aanscherpen. Op de laatste bladzijde van het boek probeerde hij uit of zijn pen weer goed schreef. Bij onze monnik was dat een liefdesversje dat hij nog uit zijn jeugd in Vlaanderen kende: Hebban olla vogala…

Of er veel belangstelling is voor de app blijkt later dit jaar. De gratis app Vogala is eind dit jaar beschikbaar voor de iPad. Later volgen wellicht andere formaten en besturingssystemen. Vogala zal geregeld aangevuld worden met nieuwe teksten en opnames. Van Oostrom is van mening dat er veel belangstelling zal zijn voor de nieuwe app. Zijn boeken, die over de oude Nederlandse taal gaan, zijn al erg populair.

Bron: Geschreven op 18 november 2013 om 14:50 uur door Jeanine Hogenkamp op scientias.nl